Victory Day in Terneuzen; Groot, Groter, Groots (07-09-2024)

VICTORY DAY IN TERNEUZEN, GROOT, GROTER, GROOTS                             DOOR: ELLIE DE JONGE

80 Jaar bevrijding Terneuzen

Nee, het is geen type of grammaticafout. De derde editie van Victory Day in Terneuzen op 7 september 2024 is groots. Niet vanwege de bezoekersaantallen of meer legervoertuigen of aantal stands. Dat is zelfs iets minder dan vorig jaar, doordat in Antwerpen de 80-jarige bevrijding ook groot gevierd wordt. De bevrijding van Terneuzen was op 20 september, maar kan vanwege de jaarlijkse kermis niet op die datum gevierd worden met een grote happening op de Markt.

Initiatiefnemer Adri Kastelein, uitbater van Pub Victory is al vele jaren idolaat van ‘Normandië’. Hij komt er al járen, aanvankelijk als vakantieganger. Kent de geschiedenis van de geallieerde landingen in 1944 op zijn duimpje, is daar aanwezig bij alle herdenkingen. Heeft zijn pub volhangen met posters, er staat en hangt materiaal over de landingen, kortom, Adri ademt Normandië en D-Day. Hij krijgt nog steeds tranen in de ogen bij het horen van doedelzakmuziek.

Met kompaan Wim de Maat weet hij organisaties, verenigingen en deelnemers enthousiast te maken en ontstaat er een uniek, onbeschrijfbaar sfeertje. Je weet niet hoe of wat, of waardoor, maar het is er. Met het optreden van de D-Day Revival band met de oude bekende ‘oorlogsliedjes’ komt de stemming er goed in en als daarna de Scaldis District Piper Band uit het Belgische Zele opmarcheert veert het publiek helemaal op. De kleintjes gaan helemaal los op die opzwepende muziek.

Om 15.00 uur is er aandacht voor herdenken. Mevrouw Nora van der Meer, penningmeester en ambtelijk secretaris COM Zeeland en Coördinator Sociëteit Veteranen -Oud gedienden Terneuzen, leidt de toespraak in van oud Terneuzenaar Dick van der Meer. Dick gaat onder meer in op het optreden van de bevrijders van Terneuzen, de 1e Poolse Pantserdivisie. Over enkele dagen wordt in Axel uitgebreid de bevrijding gevierd van oostelijk-Zeeuws-Vlaanderen en eer betoond aan de Commandant generaal Maczek.

Dick memoreert ook de vijf omgekomen medewerkers van Rijkswaterstaat. Zij werden op ‘Dolle Dinsdag’ (5 september 1944) in Terneuzen omgebracht door de Duitse bezetter. De medewerkers saboteerden een actie van de bezetter die de bruggen over de sluis wilden opblazen. Door springstof weg te halen, probeerden ze dat te voorkomen. De actie slaagde gedeeltelijk, de Duitsers kwam erachter en fusilleerden de vijf ter plekke.

Dick memoreert ook het verhaal van Terneuzens bekendste inwoner, Frank Koulen, een Amerikaanse soldaat die na de bevrijding in Terneuzen is blijven hangen en er is getrouwd. Hij opende een kroeg, ‘Porgy and Bess’ in de Noordstraat en was bekend als ‘de Neger’. Zijn standbeeld staat om de hoek, bij het voormalige stadhuis dicht bij het café. 

Marinier Jan Eertink, voorzitter van de COM, is dit jaar commandant van de erewacht. Hij zet

de mannen in het gelid en geeft de commando’s voor de minuut stilte en het blazen van de Taptoe.

De stands worden goed bezocht. Modelbouwvereniging RC Armoured Groep Holland toont fraaie, met uiterste zorg op schaal gemaakte jeeps, tanks en ander rijdend oorlogsmateriaal. Radiografisch bestuurde modellen koersen tussen de voeten van de passanten door en gaan de concurrentie aan met een 40-tal legervoertuigen uit de 2e wereldoorlog. Ook de stand met oorlogsboeken trekt veel belangstelling. Museum 40-45 uit Kapelle heeft naast informatie over het museum en leger-speeldingetjes voor de kinderen, een als oorlogsmuseum ingerichte container. De jongste vrijwilliger van het museum in Kapelle, de 11-jarige Max, is een bevlogen gids die enthousiast en goed geïnformeerd uitleg geeft over gebeurtenissen uit de oorlog en wat er in de container zoal te zien is. Directeur Andries Looyen gaat aan hem nog een goede kracht krijgen.

Het wat minder grote aantal deelnemers geeft ruimte aan twee militaire verenigingen in Zeeland, Commandovereniging Zeeland en Contact Oud-Mariniers, om hun stands royaal in te richten. Vlaggen, verkoopbare spulletjes, poppen met alle soorten uniformen, vooral bij de Mariniers stand, trekken aandacht. COV Zeeland heeft een barbecue waar chef-kok Jaap Verlaan de inwendige mens versterkt met saté en broodje hamburger. Er is heel wat werk verzet door de werkgroep om dit allemaal op te bouwen. En weer af te breken en op te ruimen. ‘Ploegbaas’ Menno heeft inmiddels een goed op elkaar ingespeeld, gouden team gekregen.